04/01/2022

საქართველოს ტექნიკურმა უნივერსიტეტმა და აშშ-ის ენერგეტიკის დეპარტამენტმის ლაბოარატორია ფერმილაბმა ხელი მოაწერეს შეთანხმებას, რომ ითანამშრომლონ კვლევებზე მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი ნაწილაკების ფიზიკის ექსპერიმენტის მხარდასაჭერად: ღრმა მიწისქვეშა ნეიტრინოების საერთაშორისო ექსპერიმენტი, რომელსაც მასპინძლობს Fermilab. 1000-ზე მეტი მეცნიერი და ინჟინერი 35-ზე მეტი ქვეყნიდან თანამშრომლობს DUNE ექსპერიმენტზე, რათა დაადგინონ ნეიტრინოების როლი სამყაროში.

DUNE-ის მეცნიერები მეცნიერების სამი ძირითადი მიზანს ისახავენ მიზნად: გაარკვიონ, შეიძლება თუ არა ნეიტრინოები იყოს მიზეზი, რის გამოც სამყარო მატერიისგან შედგება; მოძებნონ ამოუცნობი სუბატომიური ფენომენები, რომლებიც შეიძლება დაეხმარონ აინშტაინის ოცნების განხორციელებას ძალთა გაერთიანების შესახებ; დადააკვირდნენ ფეთქებადი ვარსკვლავიდან გამომავალ ნეიტრინოებს, რომლებიც შესაძლოა ნეიტრონული ვარსკვლავის ან შავი ხვრელის დაბადების დასტური იყოს.

DUNE მიზნად ისახავს ამ სამეცნიერო მიზნებს მსოფლიოში ყველაზე ინტენსიური ნეიტრინო სხივის გამოყენებით, რომელიც წარმოებულია ილინოისის ფერმილაბის ნაწილაკების ამაჩქარებლების მიერ. ნეიტრინოს სხივი გაივლის 1300 კილომეტრს პირდაპირ დედამიწაზე ფერმილაბიდან სამხრეთ დაკოტაში მდებარე სანფორდის მიწისქვეშა კვლევით ობიექტამდე. ნაწილაკების დეტექტორები, რომლებიც დაფუძნებულია თანამედროვე ტექნოლოგიებზე, გამოიკვლევენ ნეიტრინოს სხივს Fermilab-ში და SURF-ში. ისინი მოახდენენ ნაწილაკების ურთიერთქმედების ზუსტ გაზომვას, როდესაც ნეიტრინოები გადაადგილდებიან დეტექტორებში.

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი აქტიურად არის ჩართული ნაწილაკების ფიზიკის ექსპერიმენტებში მთელს მსოფლიოში. უნივერსიტეტის მკვლევარები თანამშრომლობენ DUNE ექსპერიმენტში, ასევე ATLAS და CMS ექსპერიმენტებზე ევროპულ ლაბორატორიაში, CERN-ში და COMET ექსპერიმენტებში იაპონურ ლაბორატორიაში KEK-ში. საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი DUNE-ში მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს, მათ შორის მნიშვნელოვანი იქნება მათი კონტრიბუცია ფერმილაბის ნეიტრინო დეტექტორის ტექნიკის შექმნისას.


„ჩვენ ვმუშაობთ ნაწილაკების დეტექტორის კომპონენტების შექმნაზე DUNE-სთვის და გვაქვს გეგმები, გავაფართოვოთ ჩვენი ჯგუფი მეტი სტუდენტითა და პოსტდოქტორებით. ჩვენ ვიქნებით კოლაბორაციის ძალიან აქტიური წევრები.” - განაცხადა საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის პროფესორმა ზვიადი წამალაიძემ.


„მემორანდუმი, რომელიც გაფორმდა ფერმილაბსა და საქართველოს ტექნიკურ უნივერსიტეტს შორის, ძალიან მნიშვნელოვანია ქართველი მეცნიერებისა და სტუდენტებისთვის, ჩვენი უნივერსიტეტისა და, მთლიანად, ქვეყნისათვის. დიდი მადლობა ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობას და ამერიკელ ხალხს მხარდაჭერისთვის, რომელიც კიდევ უფრო მეტ ქართველ მკვლევარს და სტუდენტს უხსნის გზას მეცნიერების უახლესი მიღწევებისკენ და აძლევს უნიკალურ შესაძლებლობას, გახდენენ უმაღლესი დონის სამეცნიერო კვლევების აქტიური მონაწილეები“- განაცხადა საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორმა დავით გურგენიძემ.

სიახლეებში დაბრუნება